Na 16 maart is het verkiezingsprogramma geen belofte meer, maar inzet voor een coalitieakkoord en beleid voor de komende vier jaar. Check dan nogmaals de feiten, zegt Pascale Georgopoulou in een blog. ‘De wereld bestaat niet enkel uit beloften, maar ook uit doen wat nodig is.’
Daags na de gemeenteraadsverkiezingen zitten partijen aan de onderhandelingstafel. Hun verkiezingsprogramma’s vormen de basis voor het coalitieakkoord en daarmee voor het beleid van de gemeente de komende vier jaar. Een waarschuwing: kloppen de feiten, beweringen en aannames niet, dan kun je er langere tijd met z’n allen last van hebben.
Partijen vertellen in verkiezingsprogramma’s waar ze in geloven, wat ze willen en beloven dat te gaan doen. Kiezers stemmen op een partij waarvan het verkiezingsprogramma het meest matcht met het eigen ideaal. Tot zover duidelijk. En dan het ingewikkelde stukje. Je kunt van alles beloven en je kunt je oprecht daarvoor willen inzetten, maar je zult ook compromissen moeten sluiten. Daarnaast is niet alles realiseerbaar, stuurbaar en vaak ga je er als gemeente niet eens in je eentje over. Snapt de kiezer dat ook?
Zo las ik laatst in een verkiezingsprogramma de belofte dat er geen windmolens zouden komen in een gemeente. Dat hoeft helemaal niet, beloofde de betreffende partij, dat lossen we op met zonnepanelen. Daar staat dan niet bij dat windmolens op dit moment de meest efficiënte manier zijn om duurzame energie op te wekken. 100 windturbines leveren even veel stroom op als 900 hectare zonnepanelen. Heeft die gemeente wel genoeg ruimte om met zonnepanelen haar eigen energiedoelstellingen te realiseren? Hoe vindt de kiezer de weg in de feiten, beweringen en aannames in verkiezingsprogramma’s om te kunnen kiezen? Ook las ik ergens dat er een wettelijke afstandsnorm bestaat voor windmolens en dat daardoor diverse locaties binnen de gemeente afvallen. Dit is niet waar. Naar aanleiding van een uitspraak van de Raad van State stelt het rijk een plan-m.e.r. op ter onderbouwing van nieuwe landelijke milieuregels. En in het regeerakkoord staat dat er afstandsnormen voor de bouw van windmolens op land komen. Ik snap wel dat een verkiezingsprogramma geen beleidsnotitie is om de feiten, onderbouwing en techniek in detail uit de doeken te doen. Maar deze verkiezingsbelofte, laat ik het netjes verwoorden, scheert langs de werkelijkheid.
Niet makkelijk, wel noodzakelijk
Als je er niet over gaat, mag je er wel iets over zeggen? Uiteraard. Maar wek niet de suggestie dat je het even kunt regelen. Zeg gewoon eerlijk dat daar lobby, actie en hoe dan ook een lange adem voor nodig is. Maar dat je er je stinkende best voor gaat doen en daarvoor ook andere partijen warm gaat maken, want zonder een meerderheid blijft het bij beloften.
Het Klimaatakkoord gaat over noodzakelijke maatregelen, gemeenten hebben zich hieraan niet alleen gecommitteerd, maar veel belangrijker: ze hadden allang grote ambities. Als je dan in verkiezingstijd stelt dat er geen lokale klimaatambities boven op landelijke ambities moeten komen, ga dan je verantwoordelijkheden niet afschuiven naar de buren, naar de zee, naar verweg. Ja, het zijn lastige onderwerpen. Zorg in elk geval voor betrokkenheid voor inwoners, zeggenschap, draagvlak en compensatie door financieel te profiteren van de opbrengst. We hebben in Nederland weinig ruimte, grote opgaven en moeten dus allemaal ons steentje eraan bijdragen.
Te hoog gespannen verwachtingen
Na 16 maart zitten partijen aan de onderhandelingstafel. Op dat moment is het verkiezingsprogramma niet meer een belofte, maar inzet voor een coalitieakkoord en daarmee input voor het beleid van de gemeente de komende vier jaar. Partijen brengen hun standpunten in en hopen mee te kunnen doen en liefst met zoveel mogelijk punten. Dat is het moment om opnieuw de feiten te checken. Te hoog gespannen en onmogelijke verwachtingen leiden tot teleurstellingen. Eerlijkheid juist tot verbinding en gezamenlijk de schouders eronder. Zoals ze op z’n Achterhoeks zeggen: “attamottamotta”. De wereld bestaat niet enkel uit beloften, maar ook uit doen wat nodig is.
