De eerste keer duurt het langer, maar na wat oefening ben je in een uurtje klaar met het indienen van schriftelijke vragen. Er komt iets op je pad, je hebt er een mening over en daagt B&W uit om te reageren. Met grote stelligheid wil je weten of “het college het met je eens is …” of woorden van die strekking. De pers smult ervan, ambtenaren in paniek, wethouder niet blij, je hebt iets te pakken, tsjakka, scoren! Inspanning van een uurtje, maximaal politiek rendement.
Een motie kost meer tijd. Je moet je verdiepen in de stukken, afstemmen, overleg met coalitie- of oppositiegenoten. Het stadhuis in rep en roer, kan de motie wel, is deze uitvoerbaar? Een motie trekt alle aandacht in het debat. Moties met stempels, handtekeningen en doorhalingen, het is ambachtelijk politiek handwerk. De pers vindt het geweldig, twitter blijft je retweeten. Je scoort, maar toch, voor een motie ben je toch gauw drie avonden bellen en mailen kwijt.
Een amendement, dat is andere kost. Dat luistert nauw, juridisch, financieel, het wordt immers een rechtsgeldig raadsbesluit. De woorden moeten een voor een juist zijn en precies worden opgenomen. Niet dat het de pers en het publiek verder uitmaakt of het een motie is of een amendement. Maar intern is het even slikken, nog meer rep en roer. Een uitspraak of een verzoek van de raad, soit, maar een wijziging van het besluit heeft een ander gewicht. Extra overleg, afstemming, bellen, mailen, gedoe. Omdat het in een keurslijf moet is een amendement minder mediageniek. Maar dan heb je ook wat: de raad stuurt bij, stelt kaders, is aan zet.
Je hebt meer raadsinstrumenten om als raad te agenderen en te sturen. Die kosten nóg meer moeite en energie. Een initiatiefvoorstel, een agendaverzoek of een raadsonderzoek, dat doe je niet in een verloren uurtje. Daar moet je echt voor gaan zitten, plannen, achtergronden doorgronden, aanpak kiezen, bondgenoten zoeken, ondersteuning vragen aan de griffie of zelfs ambtelijke bijstand, je bent zo een paar weken of zelfs maanden verder. En wat levert het uiteindelijk op? Net zoveel woorden in de pers als de schriftelijke vragen van de vorige keer.
Raadsleden klagen vaak dat de raad niet in positie is, niet aan de voorkant wordt betrokken en geen grip heeft. Ze willen beter worden toegerust, willen beschikken over meer instrumenten om hun rol te pakken. Maar zeg nou eerlijk: is er wat mis met de raadsinstrumenten of met het benutten ervan? Agenderen en sturen kosten inderdaad tijd en moeite en zijn niet per se mediageniek. Maar wat wil je echt? Sturen of scoren?
