Hij werkte er pas twee weken, maar kon zijn frustratie niet onderdrukken. ‘Dat ínwerkprogramma…’, hij trok er een gezicht bij alsof hij elk moment over zijn nek kon gaan. Toen bekend werd dat hij uit tientallen kandidaten was geselecteerd, kon hij zijn geluk niet op. Met een klein dansje, dat niemand zag omdat hij alleen was op zijn kantoor, vierde hij het succes. ‘Yes!’ Hij was het geworden omdat hij zo authentiek en verfrissend was, een aanwinst, de organisatie had hooggespannen verwachtingen van hem. Het stond in het persbericht, dat hij een belangrijke bijdrage zou leveren aan het veranderingsproces, dat zo noodzakelijk was om mee te gaan met de snelle veranderingen van de tegenwoordige tijd.
Hij had tijdens het sollicitatiegesprek een en ander geschetst, er was een lange weg te gaan, hij had ze uitgedaagd, hij dacht: ‘ik heb niets te verliezen, zo ben ik, kies je voor mij, dan kies je voor beweging’. De leden van de selectiecommissie hadden wat achterover gehangen en hem goed geobserveerd. Zij vinden mij ‘amusant’, dacht hij na het derde gesprek. Hij werd het. Door deze keuze van de organisatie voor hem voelde hij zich gelegitimeerd om de veranderopgave op zijn manier invulling te geven.
Hij kon niet wachten om te starten. Nu twee weken later was van het enthousiasme weinig meer over. De eerste dag was hij overal geïntroduceerd. Hij kreeg een rondleiding, een pasje, mobiele telefoon en laptop, hij lunchte met de directeur en maakte kennis met Jan. Jan was zijn mentor. Alle nieuwe medewerkers kregen er een.
‘De mentor zorgt voor overdracht van kennis en van de waarden waar de organisatie voor staat’, zei de directeur.
Voor alle vragen, voor alles eigenlijk, kon hij bij Jan terecht. De directeur had tevreden geknikt, Jan knikte ook, hij voelde een ongemak dat hij nog niet onder woorden kon brengen.
Jan nam zijn taak heel serieus. Hij had voor de eerste weken een dagvullend programma opgesteld. Stapsgewijs zou Jan zijn pupil inwijden in de werkwijze, interne processen en procedures van het programma en hem introduceren aan de belangrijkste partners en adviseurs. Jan was aanwezig bij alle gesprekken en introduceerde hem als ‘het nieuwe gezicht van het programma’, hij keek er trots bij en voegde eraan toe: ‘Hij weet straks alles wat ik weet’. Bemoedigend bedoeld, maar de moed zonk de pupil in de schoenen. Was het doel van het inwerkprogramma om van hem een kloon van Jan te maken? En de ruimte voor het verfrissende en authentieke, kwam die nog? Toen hij er een opmerking over maakte, zei Jan: ‘Eerst moet je weten hoe iets werkt, voordat je het kan gaan veranderen! Niet zo ongeduldig!’ Jan had vriendelijk gelachen, ‘jochie’ dacht hij, maar zei het niet.
Na twee weken lunchte hij met de directeur, die belangstellend informeerde naar de bevindingen tot nu toe. Beviel het hem, had hij zijn draai gevonden, had hij nog wat nodig? Hoe ging het met het inwerkprogramma? ‘Dat ínwerkprogramma …’ Hij had willen zeggen dat zelfs zijn moeder beter kon loslaten dan mentor Jan, en dat zegt wat hoor.
Hij was binnengehaald als de frisse wind, maar moest als muffe lucht hangen in de krochten van het immense pand.
De verandering? Hoe moest hij daar ook maar een begin mee maken, als hij nergens aan mocht komen. De directeur had hem bezorgd aangekeken. ‘Ben je niet tevreden met jouw mentor? Jan is de beste. Hij werkt al jaren alle nieuwe managers in!’ Hij was als kleine jongen fan van Star Trek. Hij zag het visioen voor zich van The Borg: “Resistance is futile. You will be assimilated!” Zou de directeur Star Trek kennen?
‘Jan is waardevol’, zei hij tenslotte. ‘Hij heeft mij alles geleerd wat ik nu weet. Ik ben hem dankbaar. En daarom ben ik nu klaar om op eigen benen te staan. Morgen zal ik in de directie mijn plan voor de toekomst presenteren. Ik ga voorstellen dat elke kennisoverdracht tussen zittende en nieuwe medewerkers voortaan pas na drie maanden mag plaatsvinden. In de eerste fase moeten nieuwelingen het zelf uitzoeken!’ De directeur keek hem aan. Die nieuwe had wel iets amusants, dacht hij. ‘Neem de powerpoint morgen maar mee. Laat Jan er nog even naar kijken, zodat je zeker weet dat je het juiste format hebt gebruikt! Tot morgen!’
