Berichten over warmtepompen, zonnepanelen, kernenergie, waterstof, netcongestie, batterijen, ze vliegen je om de oren, zijn nauwelijks bij te houden. Kon je maar de toekomst voorspellen. Dan wist je wat te doen of te laten. De onzekerheid voelt zeker voor volksvertegenwoordigers beknellend.
We moeten naar dat koffietentje! Toen ik laatst in Griekenland was werd ik erheen gesleept. Het ging niet om de koffie bleek, maar om de mevrouw die koffiedik kon kijken. Ik geloof er niet in, zei mijn vriendin. Maar toch waren we daar. In de bruine drab onderin het kopje kun je met heel veel fantasie figuurtjes onderscheiden. Engeltjes (goed nieuws), ankers (zakelijk succes), sterren (geluk), bruggen (verandering), deuren (kansen), vissen (gezondheid), ladders (reizen), letters en cijfers. De symbolen onderin hebben betrekking op het verleden en bij de rand van het kopje op de toekomst. Symbolen rond het oortje zijn extra belangrijk. Het zal wel.
Enfin, mevrouw Soula, professioneel waarzegster, zou al onze levensvragen beantwoorden voor slechts drie euro per persoon exclusief de koffie. Ze nam het leeggedronken kopje in haar vingers en keek er aandachtig naar. Ze draaide het naar links en naar rechts, ja, fluisterde ze, juist! Ik zie hier, begon ze, een weg, een lange weg. Hier zie ik een brug, duidelijk. En wij maar staren in het kopje. Ze zag ook wolken, de zon en iets dat op een bliksemschicht leek. Heb je een baan of wil je een baan, vroeg ze. Mijn vriendin knikte. Mevrouw Soula had het gezien, hier, liet ze een kronkel in de derrie zien, een nieuwe bestemming. Zal ik het doen, vroeg mijn vriendin. Ik zie hier wolken en bliksem, maar ook de zon, concludeerde mevrouw Soula veelzeggend zonder iets te zeggen. Zie je wel, zei mijn vriendin, ik moet niet twijfelen, maar doen. In mijn kopje zag ze een veeg, dat was de wind, zei ze. Bij mij ook een zonnetje. Ik zie veel duurzame energie, grapte ik. Hier zie ik de letter E. Van Energie, vulde mijn vriendin aan, past precies bij jou. Komt het goed, vroeg ik? Mevrouw Soula zocht in het kopje en zei: kijk hier. Ze wees naar een vlekje dat kennelijk het antwoord was op mijn vraag.
En zo keek mevrouw Soula ons indringend aan. Ergens in onze blik lagen de verhalen al klaar. Die pikte ze op, zonder al te veel te zeggen. Op onze vragen kwam geen antwoord, maar een suggestie. We bepaalden zelf de richting en gaven vorm aan onze toekomst in een laagje koffiedrab. Doen we dat niet elke dag, bedacht ik later? We zouden willen weten wat voor ons ligt, wat de toekomst voor ons in petto heeft. Welke kant gaat het op en hoe snel komen we daar? Persoonlijk en met de hele wereld. Als dat nou eens duidelijk te zien zou zijn in een vlekkerig koffiekopje, hoe fijn zou dat zijn? Ik mis dat houvast vaak wel. We worden overladen met berichten over klimaat en energie, over netcongestie, innovatie, over wat wel te doen, waterpomp, zonnepaneel, waterstof, grootschalige opslag, even wachten of toch niet. Waar in kleine stappen, wanneer met volle kracht vooruit en wat vooral laten lopen. Een toekomstvoorspelling, liefst hoopvol, maar ook een minder rooskleurige die houvast geeft, willen we dat niet allemaal het liefst?
Ik zou niet graag in de schoenen willen staan van al die volksvertegenwoordigers die de hele tijd beslissingen moeten nemen met gevolgen op de korte en de lange termijn, gevolgen die in dergelijke transities nauwelijks te overzien zijn. Tegelijkertijd moeten er wel degelijk keuzes worden gemaakt. Hoe weet je of je het juiste kiest? Dan is het troostrijk te weten dat we – zoals bij mevrouw Soula – zelf de toekomst bepalen. Wat je nu doet, brengt je naar waar je straks komt. Stap voor stap.
Dus ook al weet je niet alles, je weet altijd genoeg om verder te komen.
