De aanval is de beste verdediging, dacht mijn negenjarige wijsneus, toen ik riep: “Mama is niet blij!” Zij zei: “Zeg maar gewoon dat je boos bent! Ik ruim mijn kamer zo op”. De ondertiteling ontbreekt onder gesprekken tussen mensen, denk ik soms. Wij hebben er allemaal last van, in het openbaar bestuur het meest. Wie heeft het erbuiten over aftikken of afconcluderen? Over meters maken, iets tegen iemand aanhouden of uitfaseren? De stip op de horizon is nog zo’n modieuze term waar je ‘bull-shit-meter’ van uit zou slaan.
Artsen, advocaten en accountants hebben vast ook hun eigen jargon. Zij nemen wel eens iets mee, draaien aan de knoppen of herprioriteren. Zij voeren nut-noodzaak-discussies, gaan op zoek naar win-win-situaties en plannen iets asap. Communicatie tussen gelijkgestemden of collega’s in het algemeen leidt door de macht der gewoonte tot een eigen idioom. Het besmettingsgevaar is door de nabijheid groot. Vooral niet kort, helder en ondubbelzinnig formuleren om met deftig taalgebruik een grens te trekken tussen de mensen die er wel bij horen en meepraten en de mensen die dat niet doen.
De media spelen ook een rol. Vroeger citeerden mensen uit gedichten, nu vooral uit het nieuws. Een opmerking, die eerder in kleine kring bekend werd, wordt nu verspreid en eindeloos herhaald via televisie en twitter. Doe eens normaal, met de kennis van nu, u kijkt zo lief, op zichzelf gewone Nederlandse zinnen. Een politieke context kleurt ze en geeft er betekenis aan.
De politiek meest misbruikte term is ‘sympathiek’. Volgens het woordenboek synoniem voor aardig, innemend, prettig. Dat geldt echter nooit voor het voorstel, motie, idee van een politicus. De tegenstander kan het niet maken om te zeggen dat hij het waardeloos, gebrekkig of onvoldoende vindt. Er is eigenlijk niets mis mee, alleen de wil ontbreekt om het te steunen. Zeg dan gewoon ik vind het pet! Dan snappen Jip en Janneke het ook.
